Ngành Kế toán trong kỷ nguyên AI

AI (Artificial Intelligence – Trí tuệ Nhân tạo) là một lĩnh vực công nghệ mô phỏng khả năng tư duy, học hỏi và ra quyết định của con người, giúp máy móc thực hiện các tác vụ một cách thông minh và tự động. AI được tạo nên từ các thuật toán phức tạp, cho phép máy tính xử lý và phân tích dữ liệu lớn, học từ kinh nghiệm và cải thiện hiệu quả công việc theo thời gian. AI không chỉ giới hạn trong các nhiệm vụ cơ bản như tự động hóa mà còn tiến xa hơn trong việc phân tích dữ liệu và đưa ra các dự đoán dựa trên mẫu và xu hướng.

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu đang trở thành một tài nguyên quý giá. Hàng ngày, lượng dữ liệu trong các lĩnh vực như tài chính và kế toán gia tăng nhanh chóng, khiến việc quản lý và phân tích dữ liệu thủ công ngày càng trở nên khó khăn. AI giúp con người tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả bằng cách xử lý dữ liệu phức tạp một cách nhanh chóng và chính xác.

AI đang trở thành công cụ đắc lực vì khả năng xử lý dữ liệu lớn (AI có thể xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ trong thời gian ngắn, cho phép phân tích dữ liệu một cách hiệu quả mà con người khó có thể làm được), tối ưu hóa quy trình làm việc (với AI, các nhiệm vụ lặp lại và tốn thời gian như nhập liệu, lập báo cáo đều có thể được tự động hóa, giúp nhân viên có thể tập trung vào những công việc có giá trị cao hơn), độ chính xác cao và giảm thiểu sai sót (AI giúp hạn chế sai sót khi làm việc với dữ liệu phức tạp và nhạy cảm, đặc biệt hữu ích trong kế toán, nơi độ chính xác là yếu tố then chốt).

AI không chỉ hỗ trợ tự động hóa những công việc thường ngày mà còn mang lại nhiều lợi ích trong kế toán, phân tích tài chính, quản lý rủi ro và phát hiện gian lận. Cụ thể: AI có khả năng nhận diện xu hướng và dự đoán sự biến động trong chi phí và doanh thu, giúp các nhà quản lý tài chính lập kế hoạch hiệu quả hơn. Với khả năng phân tích hàng nghìn giao dịch chỉ trong vài giây, AI có thể phát hiện các mẫu giao dịch bất thường, từ đó phát hiện dấu hiệu gian lận một cách chính xác và kịp thời. AI có thể tùy chỉnh thông tin và báo cáo dựa trên nhu cầu cụ thể của từng người dùng, giúp người làm kế toán có cái nhìn sâu sát hơn vào các chỉ số quan trọng. Theo Giáo sư Alan Parkison - Giám đốc Học vụ, Giáo sư chuyên ngành Giáo dục Tài chính tại trường đại học University College London (thuộc UoL): Sự phát triển của AI hỗ trợ đắc lực cho nhân sự ngành kế toán. AI giúp giảm thiểu thời gian và công sức trong công việc, tăng tính chính xác và hiệu quả, đưa ra những mô hình dự đoán chính xác trong lĩnh vực kế toán, kiểm soát chi phí, hoạt động công ty… Song song với lợi ích, AI cũng mang đến những thách thức không nhỏ cho nhân sự ngành kế toán. AI có thể thay thế nhân sự ngành kế toán trong nhiều công việc nhưng con người vẫn phải kiểm soát một số hoạt động kế toán cụ thể. Công nghệ giúp giải phóng kế toán viên khỏi những công việc chân tay thuần tuý để dành thời gian phát triển những kỹ năng cao hơn, từ đó giúp họ có thu nhập tốt hơn. Nhìn xa hơn, AI không chỉ cải thiện hiệu quả làm việc mà còn thay đổi cách thức quản lý tài chính kế toán theo hướng minh bạch, bền vững và chiến lược hơn. AI có tiềm năng tái cấu trúc ngành kế toán, hướng tới việc phân tích sâu và đưa ra các quyết định dựa trên dữ liệu. Trong tương lai, con người sẽ chịu trách kiểm soát các thông tin được tạo ra bởi AI. Ở các mảng cần những đánh giá chuyên nghiệp như kế toán quản trị, AI cũng chưa thay thể con người. Chính vì vậy, sinh viên mong muốn theo đuổi kế toán cần nắm vững bức tranh toàn ngành để có những định hướng phù hợp.

AI và công nghệ không thể thay thế kế toán nhưng nếu các kế toán viên không chủ động nâng cao kỹ năng và kiến thức, việc phát triển xa hơn trong ngành không phải điều dễ dàng. Để tận dụng tối đa tiềm năng của AI, các doanh nghiệp và chuyên gia kế toán cần chuẩn bị từ hôm nay bằng cách đón nhận và thích nghi với công nghệ mới này. Để có thể đón đầu những xu hướng trong ngành kế toán, sinh viên cần trang bị cho mình những nhóm kỹ năng/phẩm chất như: Đạo đức trong nghề nghiệp, Khả năng tư duy phản biện, khả năng sáng tạo, khả năng sử dụng công nghệ số, trí thông minh cảm xúc, tầm nhìn. Không chỉ sinh viên cần thay đổi, các chương trình đào tạo cũng cần cập nhật để bắt kịp xu hướng của ngành, trang bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết, phù hợp nhất. Cần lưu ý rằng kế toán là người làm chủ công nghệ chứ không phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ. Vì vây, nhiệm vụ trước hết của kế toán là phải chuẩn bị kiến thức về sự phát triển của công nghệ, những ứng dụng mới nhất có thể áp dụng vào công việc của mình. Người làm công tác kế toán cần phải nắm rõ các giá trị cốt lõi của kế toán, kết hợp cùng với công nghệ để tạo ra những phầm mềm dựa trên việc tuân thủ các nguyên tắc kế toán quốc tế. Đồng thời kế toán phải phát hiện ra những lỗ hổng trong phần mềm, sai sót từ việc kết xuất dữ liệu để bảo vệ sự toàn vẹn của thông tin. Cùng với đó, kế toán phải xác định rõ vị trí của mình trong hoạt động của doanh nghiệp. Trong khi AI giải quyết được sự lặp lại của công việc kế toán thì các kế toán nên coi đây là cơ hội để mình tập trung vào những công việc có tính chất chiến lược hơn như là hỗ trợ doanh nghiệp lập kế hoạch tài chính, thiết lập mục tiêu kinh doanh. Để làm tốt vai trò tư vấn này, ngoài kiến thức chuyên ngành, kế toán còn cần rèn luyện cho mình tư duy sáng tạo và thuyết trình để bày tỏ quan điểm một cách rõ ràng thì ý kiến tư vấn đưa ra mới được các nhà quản trị coi trọng và xem xét thực hiện. Kế toán có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích để tiết kiệm chi phí, nâng cao lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro, từ đó góp phần  nâng cao giá trị doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp đi đúng định hướng và tạo ra hiệu quả hoạt động kinh doanh tốt, đây là điều mà AI chưa thể làm được vì AI chưa có khả năng suy nghĩ như một con người.

Nguyễn THị Hoa st